Τρίτη 31 Δεκεμβρίου 2013

Το Επαχθές Κόστος της Αναγέννησης - Δυο Cult Ταινίες για τη "Ζωή Μετά"

I. ΣΑΤΑΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ (SECONDS, 1966)

Αγωνιώδες αλληγορικό thriller του John Frankenheimer (Τα Χιόνια του Κιλιμάντζαρο, Το Τέρας της Αποκαλύψεως) βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα του David Ely (1963).

Τελευταίο μέρος της λεγόμενης "Τριλογίας της Παράνοιας" (με τα Κάτω από Έναν Άλλον Ήλιο και Επτά Ημέρες του Μαΐου του ίδιου σκηνοθέτη - επίσης κινηματογραφικές διασκευές βιβλίων - να προηγούνται, ίσως συμπτωματικά, με σταθερή διαφορά δύο χρόνων μεταξύ τους) η Σατανική Επιχείρηση ιστορεί την a la Ζώνη του Λυκόφωτος περιπέτεια του ευκατάστατου μεσόκοπου επιχειρηματία Arthur Hamilton (John Randolph), ο οποίος κάτω από ύποπτα παράδοξες συνθήκες υποχρεώνεται να συνεργαστεί με την "Εταιρία", μια υπόγεια οργάνωση που τον βοηθά να σκηνοθετήσει το θάνατό του και να αποκτήσει νέο πρόσωπο και ταυτότητα, προκειμένου να εγκαταλείψει οριστικά τον ανούσιο τρόπο ζωής του.

Μεταλλαγμένος σε διάσημο νεαρό καλλιτέχνη με το όνομα Tony Wilson (Rock Hudson), αρχίζει να υλοποιεί τα αδιανόητα ως τότε απωθημένα του, ώσπου αντιλαμβάνεται ότι τελικά δεν έχανε και τίποτα και πως το χρέος του στην "Εταιρία" είναι πολύ πιο... αιματηρό απ' όσο φανταζόταν - και φυσικά, δίχως κανένα πια δικαίωμα υπαναχώρησης εκ μέρους του.

Δευτέρα 23 Δεκεμβρίου 2013

The Death Ship (1959)

Άνθρωποι στη θάλασσα

Πιστή γερμανόφωνη μεταφορά του ομότιτλου μυθιστορήματος του B. (Bruno?) Traven - ψευδεπώνυμου συγγραφέα του φημισμένου (επίσης διασκευασμένου για τη μεγάλη οθόνη από τον John Huston και βραβευμένου με δύο Oscar) Θησαυρού της Σιέρα Μάντρε - από τον Αυστριακό τηλεοπτικό σκηνοθέτη Georg Tressler (Das Kriminalgericht, Reisedienst Schwalbe), με τον αποκαλούμενο στην εποχή του "Γερμανό James Dean" Horst Buccholz (The Magnificent Seven, Cervantes) σε έναν από τους πρώτους του (και μετρημένους στα δάχτυλα) μεγάλους ρόλους. Κυνηγημένος από την αστυνομία για μικροπαραπτώματα, ο νεαρός Αμερικανός ναύτης Philip Gale γίνεται φίλος με τον Πολωνό θερμαστή Lawski (Mario Adorf) και μπαρκάρει μαζί του στο φορτηγό πλοίο Yorikke, όπου τα μέλη του πληρώματος προσλαμβάνονται χωρίς πιστοποιητικά. Σύντομα όμως θα ανακαλύψει το πανάκριβο τίμημα μιας τέτοιας "ουρανοκατέβατης" ευκαιρίας... Καταπέλτης ενάντια στην απανθρωπιά των σύγχρονων "κοινωνικών" συστημάτων, όπου ο σεβασμός στην ατομικότητα, την προσωπική αξιοπρέπεια και την ίδια τη ζωή δεν υφίσταται παρά μόνο στα λόγια και αυτόματα μηδενίζεται μπροστά στα συμφέροντα των οικονομικά ισχυρών, το αναρχίζον κείμενο του Traven (ο οποίος διώχθηκε για τις ακροαριστερές του πεποιθήσεις και μάλλον εξαιτίας αυτού κράτησε μυστική την αληθινή του ταυτότητα, διά βίου αλλά και μετά θάνατον) αποδίδεται με απερίφραστο ρεαλισμό από τον Tressler και τους πρωταγωνιστές του, διατηρώντας άθικτη τη σχεδόν αβάσταχτη ειλικρίνεια της αφήγησης και τη διηνεκή ισχύ της καταγγελίας του. Η απότομη "κάθοδος στην κόλαση" του καλόκαρδου, απονήρευτου και καλομαθημένου Philip εικονογραφείται με ντοκιμαντερίστικη ακρίβεια και αιχμηρές φωτοσκιάσεις που δίνουν μια καφκική αίσθηση εγκλωβισμού, τόσο μέσα στα ασφυκτικά έγκατα του καραβιού όσο και στην καρδιά της θαλάσσιας απεραντοσύνης. Η ανεπιτήδευτη και συχνά βίαιη ποιητικότητα των πλάνων του Tressler σίγουρα υπήρξε σημείο αναφοράς για τον Billy Budd του Peter Ustinov (Private Angelo, Lady L.), σε ένα ενδιαφέρον "αντιδάνειο" (το φιλμ του Ustinov βασίστηκε στην κλασική νουβέλα του Herman Melville, από την οποία ο Traven πιθανότατα εμπνεύστηκε το Death Ship - πάντως το όνομα του ήρωά του παραπέμπει ηχητικά και προσωδιακά στο "Billy Budd") και για τον Roman Polanski (Αποστροφή, Ο Ένοικος) στους Πειρατές - αν όχι και για τον Coppola (Ο Νονός, Πέτρινοι Κήποι) στο Αποκάλυψη Τώρα. Ωραίες οι ερμηνείες του φωτογενούς Buchholz και του μετέπειτα "θεσμού" των γερμανικών σίριαλ και B movies Mario Adorf (Der Schattenmann, Die Affare Semmeling), της πρωτοεμφανιζόμενης Elke Sommer (Τα Μυστικά Όπλα των Κατασκόπων, A Nightingale Sang in Berkeley Square) και του Έλληνα Πάνου Παπαδόπουλου (ο οποίος έκανε τριακονταετή καριέρα στη γερμανική τηλεόραση αναλαμβάνοντας χαρακτηριστικούς δεύτερους ρόλους). Συγκρατημένο soundtrack από τον τζαζίστα και αρχιμουσικό Roland Kovac (Jonathan, Samanka) και υπέροχη νατουραλιστική φωτογραφία από τον παραγωγικότατο Heinz Pehlke (Αντιγόνη, Der Graf von Luxemburg).

Τρίτη 10 Δεκεμβρίου 2013

The Lives of the Saints (2006)

Άγιοι και αμαρτωλοί, θύτες και θύματα

Σε μια υποβαθμισμένη περιοχή του βόρειου Λονδίνου, ο τρομακτικά γραφικός συνοικιακός γκάνγκστερ κ. Karva (αγνώριστος ο Σκοτσέζος βετεράνος καρατερίστας James Cosmo) προορίζει για διάδοχό του το νεαρό προγονό του Othello (David Leon), τον οποίο υπεραγαπά. Εκείνος όμως σχεδιάζει κρυφά να ξεκόψει από το εγκληματικό περιβάλλον του πατριού του, να εξυγιάνει τις επιχειρήσεις του και να φέρει την ιερόδουλο φίλη του Tina (Emma Pierson) στον ίσιο δρόμο. Η αιφνίδια παρουσία ενός μικρού μουγκού θαυματοποιού (Sam MacLintock) στη ζωή τους θα βγάλει στην επιφάνεια μύχιους πόθους και επαίσχυντα απωθημένα και μυστικά και θα οδηγήσει τα γεγονότα σε απρόβλεπτες κατευθύνσεις, με κωμικοτραγικές και ολέθριες τελικά συνέπειες. Το φιλόδοξο κινηματογραφικό ντεμπούτο του γνωστού φωτογράφου διασημοτήτων Rankin (σε συνεργασία με τον ντοκιμαντερίστα Chris Cottam και τον πολυβραβευμένο σεναριογράφο Tony Grisoni) διακρίνουν στιγμές γνήσιας εικαστικής ποίησης, αν και η ρευστότητα της δραματουργικής διεκπεραίωσης δεν αφήνει το αβανταδόρικο κεντρικό εύρημα να απογειωθεί. Όταν μάλιστα στο τελευταίο ημίωρο του φιλμ η κατάσταση περνά στα χέρια του πιο ασταθούς ψυχικά χαρακτήρα, η έκβαση της υπόθεσης δεν μπορεί παρά να είναι μονόδρομος, ουσιαστικά αχρηστεύοντας την υποτίθεται σοκαριστική κλιμάκωση και ανατροπή του φινάλε. Αυτό ωστόσο δεν αναιρεί το ότι πρόκειται για ένα ενδιαφέρον σκηνοθετικό πείραμα που τολμά να "νοθεύσει" τη φλεγματική κοινωνική σάτιρα με έναν ιδιότυπο μαγικό ρεαλισμό, ζωγραφίζοντας με ολοζώντανες όσο και ζοφερές φωτοσκιάσεις έναν προαστιακό μικρόκοσμο στο τέλμα της βασανιστικά αργής του παρακμής και κατορθώνοντας να αποφύγει τις ηθικοδιδακτικές μεγαλοστομίες, ενώ συγχρόνως διατηρεί μια συνεπή ιδεολογική γραμμή. Οι φίλοι του αντισυμβατικού σινεμά (στο ύφος π.χ. του Terry Gilliam ή του Michael Winterbottom) ενδέχεται να το αγαπήσουν.